Nguyên tắc lịch sự khi ở ngoài đường của người Việt là những văn hóa ứng xử thể hiện nét đẹp và tính cách của người Việt Nam xứng đáng học hỏi lẫn nhau và đẹp hơn trong mắt người nước ngoài. Nước ta là một nước nhỏ trong khu vực Đông Nam Á chịu ảnh hưởng nhiều của tư tưởng văn hóa Nho giáo cho nên chúng ta cần giữ gìn và phát huy những phép lịch sự tối thiểu để tránh những va chạm trong cuộc sống và làm phiền lòng mọi người xung quanh. Có rất nhiều phép tắc lịch sự nhưng 10Hay.com xin phép tóm tắt thành 10 nguyên tắc lịch sự khi ở ngoài đường của người Việt, đặc biệt là nơi chốn công cộng để người Việt chúng ta đạt cụộc sống ngày càng văn minh hơn nhé.
1. Khi đang di chuyển trên đường
Bạn cảm giác khó chịu và muốn nhổ bỏ thứ gì đó trong miệng thì nên nhanh chân đến một toilet công cộng hay thùng rác để giải quyết vấn đề của mình. Không nên vừa di chuyển bằng xe đạp, xe máy hay đi bộ mà nhổ nước bọt khiến người xung quanh cảm giác khó chịu, chưa kể nước bọt mà bạn nhổ có thể dính vào người khác. Nhổ nước bọt là hành động dơ bẩn mà người Việt chúng ta cần lưu ý khi ra ngoài. Những thói quen như: rung đùi, khạc nhổ v.v. được cho là rất bất lịch sự, cần sửa ngay lập tức.
2. Khi dự tiệc cưới hỏi, đám tiệc
Tuyệt đối phải đúng giờ và không nên làm cho người khác phiền lòng bởi sự xuất hiện trễ nãi của bạn. Việc không hẹn mà tới, trễ hẹn… gọi là kẻ ăn cắp thời gian của người khác. Chúng ta không ít lần cảm giác bực bội trong bữa tiệc của chính mình hay của người thân mà thời gian khai tiệc là 18h tối nhưng mãi tới 19h hay 20h vẫn có những vị khách ‘đặc biệt’ xuất hiện làm thiếu hụt chỗ ngồi, không tiếp đón được chu đáo.
3. Khi tham gia giao thông
Bạn không nên lấn đường vượt tuyến cho dù đang rất bận rộn hay trễ giờ vì như thế chứng tỏ bạn chẳng am hiểu tí gì về luật giao thông và coi trọng tính mạng của mình. Việc lấn đường vượt tuyến của bạn có thể dẫn tới những hậu quả khó lường có khi gây tai nạn giao thông cho chính bạn và người đi đường. Theo thống kê của Bộ giao thông và vận tải thì hằng năm tỉ lệ người bị tai nạn giao thông do lấn đường vượt tuyến vẫn tăng lên theo cấp số nhân dù rằng sau đó họ cho biết là chẳng có việc gì cần kíp để làm như thế.
4. Khi đi siêu thị, xem phim
Xếp hàng thể hiện tính trật tự, kỉ luật và bản tính của người tham gia xếp hàng. Người nóng nảy thường chen ngang khi xếp hàng dù là người xếp sau. Bạn có thể làm gì tùy ý trong không gian riêng tự do nhưng ở nơi công cộng phải tôn trọng những qui tắc đã có. Một trong những quy tắc ứng xử đầu tiên cần phải học khi là giữ trật tự nơi công cộng như siêu thị, rạp hát… để trong mắt mọi người bạn là người có văn hóa, văn minh và lịch sự.
5. ‘Đi nhẹ, nói khẽ, cười duyên dáng’
Đây là nguyên tắc tự trọng và tôn trọng mọi người xung quanh của người Việt khi ở ngoài đường phố đông đúc. Người Việt tỏ thái độ ngay khi bạn gây ồn họ sẵn sàng nhắc nhở, thậm chí nổi nóng. Điều này được cho là xuất phát từ việc đất chật người đông, việc va chạm hàng ngày khó tránh khỏi nên bạn luôn luôn chú ý cách cư xử của bản thân để tránh ảnh hưởng đến người xung quanh.Không nói to, cười đùa, bật nhạc ầm ĩ và nếu có thấy người khác làm vậy thì cũng không nên bắt chước theo.
6. Khi ghé quán ăn, nhà hàng
Đành rằng bạn có tiền thì bạn được quyền ăn những gì mình thích và ăn không hết thì bỏ lại là bình thường. Nhưng hành động đo của bạn khiến mọi người xung quanh có cái nhìn không mấy tốt đẹp về bạn. Bỏ thừa thức ăn là phí phạm tiền của và công sức của người khác. Trong các nhà hàng ăn tự chọn (buffet), ăn bao nhiêu thì lấy bấy nhiêu. Đừng lấy thật nhiều rồi bỏ thừa, như thế sẽ rất không hay, thậm chí bạn có thể bị phạt tiền. Hãy lưu ý nguyên tắc lịch sự trong ăn uống này dù bạn có là tỷ phú triệu đô đi chăng nữa.
7. Khi trò chuyện hay hỏi thăm đường sá
Người Việt rất hay đeo khẩu trang, đặc biệt vào mùa cúm hoặc do bị dị ứng phấn hoa, lo sợ khói bụi, ánh nắng làm đen da mặt. Do đó việc đeo khẩu trang khi nói chuyện không bị coi là bất lịch sự nếu bạn đang hỏi thăm đường hay trò chuyện nhanh khi giao hàng, mua thức ăn… Ngược lại, nếu bạn bị ốm (cảm cúm, sổ mũi) hãy đeo khẩu trang để tránh lây nhiễm cho người khác đó là nguyên tắc lịch sự tối thiểu của con người có văn hóa và văn minh.
8. Khi đi tàu xe, xe buýt
Hầu hết trên các tàu và xe buýt đều có những chỗ ngồi ưu tiên dành cho người già, người tàn tật, phụ nữ có mang hoặc có trẻ nhỏ. Khi không có ai bạn có thể ngồi nhưng hãy mạnh dạn đứng dậy nhường chỗ cho những người nói đó vì họ yếu đuối cần ngồi vững chắc trong khi xe tàu hay xe buýt di chuyển trong thời gian dài. Hạn chế tối đa việc nói chuyện điện thoại nơi công cộng, nếu có việc gấp thì nói nhanh, ngắn gọn hoặc hẹn sẽ gọi lại sau. Nếu không có cách nào khác hãy cố gắng nói nhỏ vừa đủ nghe, không nên la lớn làm ảnh hưởng và khó chịu cho mọi người.
9. Khi dạo phố, mua sắm
Bạn không nên ăn mặc quá ngắn hay quá hở hang sexy với trang phục váy quá ngắn, áo lộ ngực, lưng hay chất liệu may quần áo quá mỏng gây mất thiện cảm với mọi người. Hơn nữa, khi mặc trang phục mong manh có thể gây cảm lạnh, cảm sốt hay nhức đầu sổ mũi khi bạn đi trong trời mưa to hay nắng gắt. Tuy nước ta là nơi khá tự do về ăn mặc, thời trang, quần áo cũng đẹp và rẻ nên thay đổi theo mùa khá dễ dàng vì thế hãy mặc đồ sạch sẽ, gọn gàng, hợp phong cách, nên ăn mặc kín đáo, hầu như không mặc hở ngực hoặc lưng.
10. Trong khi ăn uống ngoài hàng quán
Ngược lại với ở Việt Nam, ở Nhật và Hàn Quốc khi ăn các món bún, mỳ, miến mà phát ra tiếng “sụp soạp” thì không bị coi là bất lịch sự. Trái lại, người ta quan niệm tiếng “sụp soạp” đó tạo cảm giác ngon miệng cho nên bạn không nên bắt chước phim Hàn hay Nhật khi vẫn là nguời Việt Nam nhẹ nhàng và thanh lịch nhé. Khi ăn cơm nên cầm bát cơm trên tay chứ đừng đặt trên bàn rồi cúi đầu xuống ăn và tranh phát ra âm thanh lớn của tiếng bát đũa khua với nhau hay bất kì tiếng động nào khác.
Những nguyên tắc lịch sự khi ở ngoài đường của người Việt cũng là những nguyên tắc chung của các dân tộc trên thế giới khi con người càng có cuộc sống hiện đại thì tính cách hay văn hóa phải được gìn giữ những cái tốt và triệt tiêu những thói xấu tránh làm phiền lòng mọi người xung quanh để cuộc sống của chúng ta lúc nào cũng tươi vui, rộn rã tiếng cười thân ái.