Top 7 kỳ quan thế giới cổ đại là một danh sách được nhiều người biết đến liệt kê các công trình kiến trúc và điêu khắc trong thời kì cổ đại. Danh sách này do nhà văn Hy Lạp Antipater xứ Sidon lập ra trong thế kỉ thứ 2 trước Công Nguyên, dựa trên tầm nhìn của người Hy Lạp thời ấy, chỉ gồm các công trình quanh Địa Trung Hải mà họ cho là vĩ đại và thể hiện văn minh của nhân loại. Danh sách này được ông thu thập từ các công trình của Herodotus, Callimachus (310 TCN/305 TCN-240 TCN), Philo xứ Byzantium (280 TCN – 220 TCN).
Trong số 7 kỳ quan thế giới cổ đại, chỉ có các Kim tự tháp Giza là còn tồn tại. Mặc dù đã bị mất đi rất nhiều lớp vỏ bọc bằng đá vôi trắng, cùng các đền thờ bao quanh đã bị đổ nát, nhưng chính kích thước của những công trình hùng vĩ này vẫn khiến du khách phải sửng sốt. Công trình vươn lên như một trong số những thành tựu đáng ngạc nhiên nhất trong lịch sử, nhưng thậm chí ngay cả hiện nay các phương pháp được những thợ xây cổ đại áp dụng vẫn còn là vấn đề nhiều tranh cãi.
Sau đây, chúng ta hãy cùng điểm lại danh sách 7 kỳ quan thế giới cổ đại một thời đã thể hiện được tài năng sáng tạo, sức tưởng tượng phong phú và kỹ năng xây dựng điêu luyện của con người thời tiền sử:
1. Khu lăng mộ Giza (Ai Cập)
Khu lăng mộ Giza được xây dựng vào khoảng thế kỷ 26 trước Công Nguyên, là một tổng thể gồm 3 Kim tự tháp với đỉnh tháp cao nhất là 145,75m. Kim tự tháp vĩ đại Giza là kỳ quan duy nhất mà con người biết đến mà không cần đến sự miêu tả của lịch sử hay các bài thơ cổ, là kỳ quan duy nhất mà nhân loại không phải tốn công quan tâm suy đoán về sự hình dáng hay kích thước. Bởi Kim tự tháp Giza là kỳ quan cổ xưa nhất nhưng cũng là kỳ quan duy nhất còn tồn tại trong 7 kỳ quan thế giới cổ đại.
Ngày nay, khu lăng mộ Giza cùng với các Kim tự tháp khác cũng như tượng Nhân sư Sphinx được bảo vệ nghiêm ngặt, được phục vụ cho các hoạt động nghiên cứu khoa học.
2. Vườn treo Babylon (Iraq)
Vườn treo Babylon, cũng được gọi là vườn treo Semiramis là một công trình do vua Nebuchadrezzar II xây dựng năm 603 trước Công Nguyên nhằm làm thỏa nỗi nhớ quê hương xứ Medes của người vợ. Vườn treo được sử gia Berossus mô tả lần đầu tiên năm 270 trước Công Nguyên. Khu vườn với đủ những cây trái, hoa quả, thú lạ và cả thác nước được treo lơ lửng trên không. Nhưng một điều ngạc nhiên là hình ảnh của vườn treo Babylon chỉ được biết đến thông qua các bài thơ Hy Lạp cổ và trí tưởng tượng của các nhà sử học.
Tổng thể khu vườn treo Babylon là những tường thành hùng vĩ, cung điện nguy nga tráng lệ, đường sá, cầu cống,… phản ánh trình độ thẩm mỹ, óc sáng tạo, đặc biệt kỹ thuật tính toán xây dựng rất cao của những người nông dân Lưỡng Hà cổ đại. Chính vì vậy, vườn treo Babylon được công nhận là một trong 7 kỳ quan thế giới cổ đại và là niềm tự hào không chỉ của nhân dân Iraq mà còn của cả nhân loại.
3. Tượng thần Zeus (Hy Lạp)
Tượng thần Zeus ở Olympia là bức tượng vàng khổng lồ của Vua của các vị thần Hy Lạp được xây dựng để tôn vinh những kỳ thi Olympic đầu tiên, khởi nguồn từ thành phố cổ Olympia. Bức tượng được hoàn thành vào khoảng năm 432 trước Công Nguyên, khắc họa vị thần ngồi trên ngai vàng bằng gỗ ngọc nạm bên trong một đền thờ nhìn ra thành phố.
Bức tượng tạc thần Zeus ngồi trên ngai vàng, chân của ngai vàng được trang trí bằng hình nhân sư Sphinx. Hình người có cánh biểu tượng của chiến thắng cùng với các vị thần Hy Lạp và các nhân vật huyền thoại khác như : Apollo, Artemis, các con của Niobe cũng xuất hiện xung quanh bức tượng. Nhà thơ Hy Lạp Pausanias đã viết miêu tả bức tượng như sau: Trên đầu người đôi một vòng hoa ô liu, trong tay phải là hình người có cánh biểu tượng của chiến thắng được làm bằng vàng và ngà voi. Trong tay trái là vương trượng dát kim loại với một con đại bàng đậu phía trên. Đôi dép và áo choàng của người làm bằng vàng. Quần áo được chạm khắc hình thú vật và hoa lan chuông. Chiếc vương miệng được trang trí bằng vàng, đá quí, gỗ mun và ngà voi.
4. Đền Artemis (Thổ Nhỹ Kỳ)
Artemis không chỉ đơn thuần là một ngôi đền mà còn là công trình kiến trúc đẹp nhất thế giới theo đánh giá của các triết gia cổ đại. Đền được xây dựng để tôn vinh Nữ thần săn bắn và thiên nhiên hoang dã của Hy Lạp. Đền nằm tại thành phố cổ Ephesus gần thị trấn đương đại Selcuk cách thành phố Izmir (Thổ Nhĩ Kỳ) 50 km về phía nam.
Nền đền Artemis có hình chữ nhật giống như đa số ngôi đền nào vào thời kỳ đó. Tuy nhiên, Artemis có tầm nhìn bao quát các khu vườn rộng lớn. Các bậc thềm quanh đền dẫn đến những cây cột đá cao 20 m. Có tổng cộng 127 cây cột đá, và tất cả đều được trang trí rất đẹp. Sàn đền rộng 80 m x 130 m. trong đền chứa nhiều công trình nghệ thuật kể cả bốn bức tượng đồng cổ Amazon do các nghệ sĩ xuất sắc nhất vào thời đó khắc. Ngoài ra, đền còn có nhiều bức tranh tuyệt mỹ. Dù không có chứng cứ lưu lại về bức tượng Artemis đặt giữa ngôi đền nhưng người ta tin rằng nó đứng ở đó cho đến lúc đền bị đốt.
5. Lăng mộ Mausolus (Thổ Nhỹ Kỳ)
Lăng mộ được Nữ hoàng Artemisia II xây dựng cho chồng là vua Mausolus của Caria (khu vực ở phía Tây Nam Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay) vào khoảng năm 370 – 350 trước Công Nguyên. Công trình đồ sộ dài 40m, cao 45m này với sự đóng góp của 1.200 lao động, làm việc miệt mài trong 17 năm. Nhiều người vô cùng ngưỡng mộ trước vẻ đẹp kiến trúc và sự tráng lệ của lăng mộ.
Ngôi mộ trở thành một công trình kiến trúc nổi tiếng thế giới đến nỗi cái tên Mausolus sau này đồng nghĩa với từ “ngôi mộ”. Ngôi mộ cao bằng một tòa nhà 14 tầng. Vua Mausolus không nổi tiếng nhưng chính ngôi mộ đã khiến cho cả nhân loại biết đến ông.
Chiều cao tổng cộng của lăng mộ là 45m, trong đó bậc đài cao 20m, các cột đỡ cao 12m, tháp chính cao 7m và bức tượng cỗ xe ngựa trên đỉnh tháp cao 6m. Bậc thềm của lăng mộ được trang trí bằng các bức tượng, phòng chôn cất và quan tài đá bằng thạch cao tuyết hoa được trang trí bằng vàng, các hàng cột nâng đỡ vòm lăng được điêu khắc công phu, cỗ xe ngựa được kéo bằng 4 con ngựa được trang hoàng trên đỉnh mộ.
6. Tượng thần Mặt Trời Helios (Hy Lạp)
Trái ngược với các Kim tự tháp, tượng Thần Mặt Trời Helios ở Rhodes có thời gian tồn tại ngắn nhất trong 7 kỳ quan thế giới cổ đại.
Bức tượng Thần Mặt Trời khổng lồ này do nhà điêu khắc nổi tiếng Charles ở Lindos thực hiện. Tượng đúc bằng đồng, đế tượng làm bằng đá cẩm thạch. Tượng cao 33m. Riêng ngón tay cái vài người ôm không xuể, đây là một pho tượng khổng lồ. Công trình tạc tượng Helios kéo dài 12 năm và hoàn thành vào năm 282 trước Công Nguyên. Trong nhiều năm, bức tượng được đặt trên đảo Rhodes cửa ngõ ra vào Ðịa Trung Hải của nước Hy Lạp cổ. Tượng bị sụp đổ sau một trận động đất vào năm 224 trước Công Nguyên.
7. Hải đăng Alexandria (Ai Cập)
Ngọn hải đăng Alexandria là kỳ quan cổ đại duy nhất trong 7 kỳ quan thế giới cổ đại được sử dụng như một đèn hiệu cho các tàu trong vùng biển nguy hiểm ra khỏi thành phố cảng Alexandria của Ai Cập. Ngọn hải đăng được xây dựng trên một hòn đảo nhỏ của Pharos từ năm 285 đến năm 247 trước Công Nguyên.
Trong sáu kỳ quan đã không còn nữa thì hải đăng Alexandria biến mất cuối cùng. Vì thế, chúng ta có đầy đủ các hiểu biết chính xác về vị trí cũng như hình dáng của nó. Ngọn hải đăng bao gồm ba tầng : khối vuông thấp nhất cao 55,9m có tâm là hình trụ, phần giữa hình bát giác với chiều dài mỗi cạnh 18,3m và cao 27,45m, và phần tròn trên cùng cao 7,3m. Chiều cao tổng cộng của ngọn tháp kể cả nền là 117m, tương đương một tòa nhà cao 40 tầng. Bên trong thân tháp sử dụng một trụ để dẫn dầu lên thắp lửa. Trên tầng trên cùng là một tấm gương lớn dùng để phản chiếu ánh sáng mặt trời.
Ngọn hải đăng đã tồn tại bền bỉ trong suốt 1500 năm bên bờ Địa Trung Hải, và đã bị hư hỏng nặng nề bởi những trận động đất vào năm 1303 và 1323.
Xem thêm: