Đầu tiên, chúng ta cần phân biệt được rằng: bệnh thường gặp ở nam giới khác với bệnh nam khoa. Bệnh nam khoa là những bệnh lý liên quan cơ quan sinh sản của nam giới. Chúng thường ảnh hưởng đến khả năng tình dục, làm giảm ham muốn, giảm cảm giác hưng phấn của nam giới. Những bệnh lý này khi không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến hậu quả về khả năng sinh sản của người đàn ông. Ví dụ như bệnh về tinh hoàn, tiền liệt tuyến, cơ quan sinh dục nam,… Bệnh thường gặp ở nam giới là một cụm từ chỉ những bệnh có thể gặp ở cả nam lẫn nữ nhưng giới nam có tần suất, tỷ lệ mắc bệnh cao hơn giới nữ theo nhiều nghiên cứu khoa học trong nước cũng như trên thế giới.
Nam giới đại diện cho phái mạnh nhưng không có nghĩa là sức đề kháng mạnh hơn nữ giới. Do nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan sau đây:
– Sự khác nhau về sinh lý, cấu tạo cơ thể, hormon sinh dục.
– Nam giới có liên quan đến nhiều vấn đề xã hội hơn nữ giới: rượu, bia, thuốc lá, chất ma túy,…
– Theo nhiều thống kê, giới nam hoạt động, vận động nhiều hơn nữ, tiếp xúc nhiều hơn với những môi trường độc hại, bạo lực, chiến tranh,…
– Theo nhiều nghiên cứu, khả năng ứng phó với một số tình huống căng thẳng, stress ở nam yếu hơn so với nữ,…
Chính những nguyên nhân trên dẫn đến tỷ lệ một số bệnh ở nam chiếm ưu thế hơn nữ. Và ở các nước như Liên Bang Nga, Thụy Điển, Anh, theo thống kê về tuổi thọ trung bình, nữ giới có tuổi thọ cao hơn nam giới khoảng 5%.
Sau đây là tổng hợp 10 bệnh thường gặp ở nam giới, giúp các quý ông hiểu rõ nhằm phòng bệnh và chữa bệnh kịp thời, hiệu quả:
- Nghiện rượu
Nghiện rượu là một bệnh mãn tính, do nhu cầu uống rượu không được thỏa mãn một cách thường xuyên, gây thèm rượu bắt buộc làm ảnh hưởng đến hiệu suất công tác, đến sức khỏe tâm thần và thể chất, làm tổn thương đến các mối quan hệ gia đình và đời sống xã hội. Mức độ phổ biến của nghiện rượu ở người lớn là 1-10% dân số. Tần suất nghiện rượu ở nam so với nữ dao động từ 4/1 đến 8/1.
Nghiện rượu thường gặp ở một nhóm nghề nghiệp như: thủ trưởng cơ quan, người lao động giản đơn, công nhân nhà máy rượu, bia hoặc những người bán hàng giải khát hoặc thuỷ thủ, nhà báo, bác sĩ và thất nghiệp đều là nhóm người có nguy cơ nghiện rượu cao. Thông thường tỉ lệ sử dụng rượu nhiều nhất là nam giới từ 20 – 35 tuổi, nhưng sử dụng rượu cao nhất là ở lứa tuổi 35 trở lên.
- Loét dạ dày – tá tràng
Loét dạ dày tá tràng là một bệnh phổ biến trong các bệnh đường tiêu hóa. Tỷ lệ mắc bệnh tại Mỹ: 1,9%, Nga 3-4%. Ở Việt Nam chưa có thống kê chính xác song một nghiên cứu sơ bộ trước đây tại Bệnh viện Bạch Mai thấy khoảng 5% dân số có triệu chứng của bệnh loét dạ dày hành tá tràng. Mọi lứa tuổi đều có thể gặp nhưng gặp nhiều hơn ở 20- 40 tuổi. Thường nam mắc nhiều hơn nữ với tỷ lệ 3:1. Lao động căng thẳng, ở thành phố mắc nhiều hơn nông thôn, thời chiến nhiều hơn thời bình. Loét hành tá tràng gặp nhiều hơn loét dạ dày. Loét dạ dày hành tá tràng ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe của bệnh nhân, làm giảm khả năng lao động và quan trọng hơn có một số biến chứng có thể nguy hiểm đến tính mạng như xuất huyết tiêu hóa, ung thư hóa, thủng dạ dày,…
- Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD)
Đây là một trong những bệnh thường gặp ở nam giới phổ biến nhất. Theo GOLD 2006 Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (Chronic obstructive pulmonary disease- COPD) là một bệnh có thể dự phòng và điều trị được với một số hậu quả đáng kể ngoài phổi có thể góp phần vào tình trạng nặng của các bệnh nhân. Biểu hiện đặc trưng ở phổi của bệnh là rối loạn thông khí tắc nghẽn không có khả năng hồi phục hoàn toàn. Sự hạn chế thông khí thường tiến triển từ từ và liên quan đến phản ứng viêm bất thường của phổi do các phân tử hoặc khí độc hại.
Theo WHO, năm 1990, tỷ lệ bị mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính trên toàn thế giới ước tính khoảng 9,34/1000 ở nam và 7,33/1000 ở nữ. Tỷ lệ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính cao nhất ở những nước đã và đang thịnh hành việc hút thuốc lá, ngược lại tỷ lệ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính thấp ở những nước ít hút thuốc hơn hay những nước có tỷ lệ tiêu thụ thuốc lá trên mỗi cá thể thấp.
- Xơ gan
Xơ gan là kết cục cuối cùng của các bệnh lý gan mãn tính. Khi gan bị bất kì một nguyên nhân nào làm hư hoại thì các tế bào gan sẽ bị chết đi và sau đó được thay thế bằng chất xơ. Từng đám tế bào gan còn lại sẽ tăng sinh để bù đắp cho phần gan đã bị “chết” và tạo nên các nốt tái sinh. Khi gan bị hư hoại nặng và lâu ngày, các chất xơ được tạo ra ngày càng nhiều sẽ làm thay đổi hoàn toàn cấu trúc bình thường của gan và người ta gọi đó là xơ gan.
Xơ gan là một bệnh thường gặp ở nam giới vì phần lớn các trường hợp xơ gan là hậu quả của viêm gan mạn tính do rượu.
Ở Pháp, tần suất xơ gan có triệu chứng là 3000/1 triệu dân, trong đó do rượu vang chiếm đa số.(nam: 90%-95%; nữ: 70%-80%); do bia: 10%, do viêm gan mạn virus là 10%. Số người uống nhiều rượu: 30.000/1 triệu dân có nguy cơ xơ gan là 10%. Nếu trung bình uống khoảng 80gr rượu/ngày đối với nam và 60 gr/ngày với nữ trong 10 năm thì nguy cơ xơ gan là 50%. Tỷ lệ tử vong do xơ gan: 300 người/1 triệu dân/năm.
- Hưng cảm
Hưng cảm hay mania là một tâm trạng hứng khởi cao bất thường hoặc dễ bị kích thích, cáu kỉnh, khuấy động và/hoặc đầy năng lựợng. Trong một ngữ cảnh nào đó, nó có nghĩa trái ngược với trầm cảm. Hưng cảm thay đổi theo cường độ từ nhẹ (hypomania) cho tới phát triển mạnh với các tính năng tâm thần, bao gồm ảo giác, hoang tưởng (vĩ nhân), đa nghi, hành vi căng trương lực, gây hấn, và lo lắng với những suy nghĩ hoặc mưu tính mà có thể dẫn đến tự bỏ bê. Bệnh nhân thường giảm nhu cầu ăn, nhất là giảm nhu cầu ngủ. Đa số người hưng cảm đều có rối loạn giấc ngủ, chủ yếu là mất ngủ. Một số bệnh nhân có tăng nhu cầu hoạt động tình dục. Hưng cảm hay các rối loạn cảm xúc lưỡng cực là một nhóm các bệnh thường gặp ở nam giới thuộc chuyên khoa Tâm thần. Tỷ lệ nam : nữ dao động từ 1,5:1 đến 2:1.
- Loạn thần do chất
Loạn thần do chất là một bệnh lý thường gặp ở nam giới, bao gồm các triệu chứng ảo giác, hoang tưởng, rối loạn hành vi, rối loạn ngôn ngữ gây ra do sử dụng thường xuyên các chất (không phải rượu) như heroin, cocain, amphetamin, hàng đá, cần sa,… mà đại đa số các chất này đều là chất ma túy. Đặc điểm chung của các chất này là tính gây nghiện, hấp thu nhanh, tạo nên trạng thái hưng phấn, xúc cảm vui vẻ, khoái lạc, quên mọi sự trên đời trong chốc lát. Hoặc đơn giản hơn là khi sử dụng nó thì khoan khoái, đê mê, sung sướng vô ngần, thiếu nó thì bị hành hạ về tinh thần và thể xác không thể chịu được nên người nghiện thèm muốn mãnh liệt sử dụng nó mọi lúc mọi nơi dù nó gây hậu quả rất xấu; một cảm giác tội lỗi sau khi thực hiện nhưng bằng mọi giá phải tìm ra cho bằng được nó nên người ta trở thành nô lệ nó dù biết là sai trái .
Tại TP.HCM năm 1995 có 18.000 người nghiện. 6 tháng đầu năm 1998 số người nghiện nhập viện tăng gấp 3 lần so với cả năm 1997 ở cơ sở cai nghiện Bình Triệu. Đáng sợ là có > 80% người nghiện < 25 tuổi. Thậm chí số học sinh bị lôi kéo vào con đường nghiện ngập ngày càng đông nhiều nhất là số học sinh cuối cấp 2 đầu cấp 3. Trong khi đó tại Mỹ thì lứa tuổi nghiện trong khoảng từ 30-35 tuổi.
- Chấn thương sọ não
Chấn thương sọ não (CTSN) được định nghĩa là một tác động lên đầu hoặc chấn thương xuyên qua sọ gây phá vỡ chức năng bình thường của não bộ. CTSN có thể xảy ra khi đầu bị va chạm đột ngột và mạnh vào một vật, hoặc khi một vật đâm xuyên vào hộp sọ đi vào mô não.
Theo nghiên cứu những bệnh nhân CTSN nhập viện tại Bệnh viện Chợ Rẫy: độ tuổi trung bình là 37 tuổi, trong đó phần lớn là từ 16 – 60 tuổi, nam giới chiếm tỷ lệ đa số với 84%. Té, tai nạn giao thông là những nguyên nhân chính gây CTSN. Có đến 96% các trường hợp do tai nạn giao thông gây ra, chủ yếu là xe gắn máy. Chấn thương xảy ra phần lớn vào khoảng 17 giờ đến 23 giờ. Theo nghiên cứu của Viện Chiến lược và Chính sách – Bộ Y tế năm 2013, chấn thương sọ não là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ hai tại Việt Nam sau các bệnh lý về tim mạch.
- Vỡ bàng quang
Bàng quang là một tạng rỗng chứa nước tiểu nằm trong tiểu khung, ngoài ổ phúc mạc. Khi đầy nước tiểu, bàng quang có dạng hình cầu, dung tích khoảng từ 250 đến 350 ml ở người trưởng thành. Vỡ bàng quang là một bệnh lý cấp cứu ngoại khoa, nếu không được phát hiện và phẫu thuật kịp thời sẽ dẫn đến viêm phúc mạc, viêm tấy vùng tiểu khung, viêm xương chậu, xơ hóa khoang sau phúc mạc, thậm chí có thể gây tử vong do sốc.
Vỡ bàng quang do sử dụng bia rượu là một nguyên nhân thường gặp, đồng thời cũng là một bệnh lý thường gặp ở nam giới thuộc chuyên khoa Ngoại. Nồng độ cồn trong máu cao đã ức chế vỏ não và một số trung tâm thần kinh điều khiển tiểu tiện, gây rối loạn ý thức nên người uống rượu bia không có cảm giác buồn đi tiểu, làm cho dung tích bàng quang tăng quá ngưỡng cho phép. Hậu quả cuối cùng là bàng quang bị vỡ. Đa số các trường hợp vỡ bàng quang tự phát do bia rượu đến bệnh viện muộn nên việc chẩn đoán và xử trí gặp rất nhiều khó khăn.
- Bệnh máu khó đông
Hemophilia hay máu khó đông là bệnh rối loạn chảy máu do thiếu yếu tố cần thiết để làm đông máu. Gene sản xuất yếu tố đông máu chỉ nằm trên nhiễm sắc thể giới tính X, có tính di truyền. Nam giới (có bộ nhiễm sắc thể XY) khi nhận X bệnh từ mẹ thì chắc chắn sẽ biểu hiện bệnh. Còn nữ giới (bộ nhiễm sắc thể XX) chỉ biểu hiện thành bệnh khi cả hai nhiễm sắc thể này đều trục trặc, nghĩa là cả bố và mẹ cùng mang gene bệnh. Nếu bé gái đó chỉ chứa một nhiễm sắc thể X bệnh thì sẽ không biểu hiện ra ngoài tuy vẫn có thể truyền cho con. Vì thế, bệnh máu khó đông hầu như chỉ thấy ở nam giới, còn nữ giới rất ít bị vì xác suất cả bố và mẹ cùng mang gene bệnh là rất thấp.
- Viêm ruột thừa
Viêm ruột thừa là tình trạng đặc trưng bởi hiện tượng viêm của ruột thừa. Mặc dù các ca nhẹ tự khỏi mà không cần điều trị, phần lớn viêm ruột thừa cần được mở ổ bụng để lấy bỏ ruột thừa bị viêm. Tỉ lệ tử vong cao nếu không điều trị, chủ yếu do ruột thừa viêm bị vỡ gây viêm phúc mạc và sốc.
Nam giới có tỉ lệ mắc bệnh hơi cao hơn so với nữ (1,7:1). Độ tuổi mắc bệnh thường gặp nhất: 15-30 tuổi. Cơ chế hầu hết là do tắc nghẽn lòng ruột thừa. Nguyên nhân của sự tắc nghẽn thường gặp nhất là sự phì đại hạch bạch huyết thành ruột thừa do viêm nhiễm. Các nguyên nhân gây tắc nghẽn khác là: sạn phân, dị vật, u bướu…