Đã từ rất lâu, nấm là một trong những yếu tố quan trọng, cần thiết cho cuộc sống của con người. Nấm đã được con người sử dụng để chế biến và bảo quản thức ăn một cách rộng rãi và lâu dài: nấm men được sử dụng cho quá trình lên men để tạo ra rượu, bia và bánh mì, một số loài nấm khác được sử dụng để sản xuất xì dầu (nước tương) và tempeh. Trồng nấm và hái nấm là những ngành kinh doanh lớn ở nhiều nước. Nhiều loại nấm được sử dụng để sản xuất chất kháng sinh, gồm các kháng sinh β-lactam như penicillin và cephalosporin. Môn khoa học nghiên cứu về lịch sử ứng dụng và vai trò của nấm được gọi là nấm học dân tộc.
Các loại nấm ăn là những món ngon ưa thích của nhiều người. Có loại nấm ăn giúp tăng cường sức đề kháng cơ thể, chống lão hóa, làm giảm cholesterol và chữa xuất tinh sớm, liệt dương rất tốt. Đặc biệt, có những loại nấm là “thuốc quý”, các loại nấm quý hiếm giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh như ung thư, tim mạch, tăng tuổi thọ, tăng sức đề kháng,…
Sau đây, bài viết sẽ giới thiệu top 10 loại nấm quý hiếm ở Việt Nam để bạn đọc tham khảo:
1. Nấm Tâm Trúc
Nấm Tâm Trúc hay còn gọi là nấm nữ hoàng, có tên khoa học là Dictyophora indusiata. Nấm thường mọc tự nhiên trong đất, khi còn nhỏ, đầu trên nấm là một hình chóp màu đen hoặc nâu đậm, có một lớp nhầy bao phủ. Khi nấm trưởng thành, phần chóp nấm nở bung ra một lớp giống như những mắt lưới đan vào nhau, có màu vàng hoặc trắng, bao phủ từ đỉnh tới chân nấm. Lớp lưới này được ví như “tấm mạng che mặt” của những mỹ nhân chốn cung đình xưa. Vì thế, hình dạng và màu sắc nấm trông lộng lẫy và kiêu sa hơn hẳn so với các loại nấm thông thường khác. Đó cũng là lý do vì sao nấm còn được gọi là nấm nữ hoàng.
Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng chiết xuất từ nấm Tâm Trúc có khả năng phòng ngừa và điều trị các bệnh như: ung thư vú, chữa bệnh gout, giúp tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể,…Ở Việt Nam, nấm Tâm Trúc có thể được tìm thấy ở bờ ruộng, bờ tre, hoặc bờ sông. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết được công dụng chữa bệnh của nó và biết cách điều chế nó thành thuốc chữa bệnh.
2. Nấm Thái Dương
Nấm Thái Dương hay còn gọi là nấm mặt trời, và nó còn rất nhiều cái tên khác nữa như: nấm công chúa, nấm hoàng gia, nấm Thiên Chúa. Nấm ăn này có nguồn gốc ở Brazil, ngày nay, nó được tìm thấy và trồng ở nhiều nơi trên thế giới, và đã có mặt tại Việt Nam.
Ở Việt Nam, nấm được phát hiện lần đầu tiên tại Đồng Tháp. Mũ nấm có màu xám, hồng hoặc nâu đỏ, chân nấm có màu trắng. Bề mặt mũ nấm có một lớp mỏng như những sợi tơ. Hàm lượng protein trong nấm từ 40 – 50 %; nấm có chứa nhiều vitamin B1, B2… khoáng chất K, hàm lượng chất xơ là từ 6 – 8%. Ngoài ra, trong nấm cũng có chứa dược chất Polysaccharides – dược chất có tác dụng điều trị ung thư. Nấm Thái Dương là một loại nấm quý. Nó đã được nghiên cứu và ứng dụng trong việc sản xuất các sản phẩm thuốc và thực phẩm chức năng.
3. Nấm Thượng Hoàng
Nấm Thượng Hoàng hay còn gọi là nấm Hoàng Sơn (Sang Hwang), Nấm Thượng Hoàng là loại nấm màu vàng, đôi khi còn được gọi là Hoàng Linh Chi . Đây là loại nấm quý trong tự nhiên và đã được nhân giống thành công ở quy mô công nghiệp mà vẫn giữ được các đặc tính quý giá của nó.
Nấm Thượng Hoàng có tác dụng chủ yếu với người bị ung thư, đặc biệt là ung thư vú ở phụ nữ. Nấm Thượng Hoàng có tác dụng hạn chế sự phát triển của tế bào ung thư rất hiệu quả. Ngoài ra, nấm Thượng Hoàng còn có những tính chất tương tự Linh Chi như: làm trong máu, ngăn ngừa mỡ thừa, thanh lọc cơ thể, điều hòa huyết áp.
4. Nấm Linh Chi
Nấm Linh Chi thuộc họ nấm lim, còn có tên khác như Tiên thảo, Nấm trường thọ, Vạn niên nhung. Nấm Linh Chi được xếp vào loại thượng phẩm, là một vị thuốc quý trong “Thần nông bản thảo” và “Bản thảo cương mục”. Trong y học hiện đại, tác dụng của nấm Linh Chi vẫn được các nhà khoa học ở nhiều nơi trên thế giới nghiên cứu và phát hiện thêm theo thời gian.
Những tác dụng của nấm Linh Chi đã được các nhà khoa học phát hiện và kiểm nghiệm tính cho đến thời điểm này:
- Tăng cường hoạt động của hệ miễn dịch, giúp kháng lại các loại virus, vi khuẩn.
- Linh Chi giúp làm sạch ruột, thúc đẩy hệ tiêu hóa, chống táo bón mãn tính.
- Làm giảm mệt mỏi căng thẳng, giúp an thần, làm giảm ảnh hưởng của Caffeine, thư giãn cơ bắp.
- Nhóm Sterois trong Nấm Linh Chi có tác dụng giải độc gan, bảo vệ gan, ngừng tổng hợp Cholesterol, trung hòa virus, ức chế nhiều loại vi khuẩn gây bệnh nên có hiệu quả tốt đối với bệnh về gan mật như viêm gan, xơ gan, gan nhiễm mỡ.
- Giúp chống nhiễm mỡ, xơ vữa động mạch và các biến chứng khác.
- Tác dụng hỗ trợ chống ung thư: Chất Germanium trong nấm Linh Chi giúp ngăn chặn ung thư trong cơ thể , giúp loại trừ và kìm hãm sự tăng trưởng của tế bào ung thư..
- Phòng và hỗ trợ chữa bệnh tiểu đường
- Tác dụng làm đẹp da,…
5. Nấm Hầu Thủ
Nấm Hầu Thủ là loại nấm được phân loại thuộc lớp nấm Đảm Basidiomycetes, bộ Aphyllophorales, họ Hydnaceae, là một loại nấm phân bố rộng rãi trên các vùng thuộc Đông Á. Loại nấm này mọc trên các loại cây gỗ: nhóm sồi dẻ, hoặc các loại cây lá rộng đang sống hoặc đã mục nát cho đến tận vùng trong cùng của vỏ cây (lõi cây) do đó có thể làm chết cây.
Trong lâm sàng, các bác sỹ đã sử dụng rộng rãi nấm Hầu Thủ để điều trị các bệnh về viêm loét dạ dày, tá tràng, viêm loét ruột, co thắt dạ dày và các bệnh đường tiêu hóa khác. Nấm Hầu Thủ có tác dụng tốt trên bệnh Alzheimer, ngăn cản quá trình lão hóa và phục hồi các neuron thần kinh, tăng cường hệ miễn dịch và chống lại ung thư phổi di căn. Polysaccharide chiết từ nấm đầu khỉ có hiệu quả trên ung thư dạ dày, thực quản,… Nâng cao năng lực đề kháng với tình trạng thiếu oxy, chống mệt mỏi, chống oxy hóa, chống đột biến, làm giảm mỡ máu, xúc tiến việc tuần hoàn máu, chống lão hóa,…
6. Nấm Phục Linh Thiên
Nấm Phục Linh Thiên có tác dụng phục thần, tăng cường sinh lực cơ thể và điều tuyệt vời là có khả năng ức chế các khối u, thậm chí làm teo những khối u ác tính. Khả năng ổn định huyết áp của nó thì không loài cây cỏ nào sánh bằng. Lý do loại nấm này đắt chủ yếu là vì tác dụng trị ung thư.
Phục Linh Thiên là loại nấm mọc ký sinh hay hoại sinh trên rễ cây thông, nằm sâu dưới mặt đất 20-30 cm. Nấm Phục Linh Thiên có mặt ngoài vỏ màu nâu đen, sần sùi, có thể nổi bướu, khi cắt ra lổn nhổn chứa chất bột. Loại màu trắng gọi là bạch phục linh hay bạch linh; loại có màu hồng xám là xích phục linh hay xích linh; loại có rễ thông xuyên vào giữa gọi là phục thần.
Ngoài ra nó còn tác dụng mạnh gấp nhiều lần nhân sâm đối với những bệnh nhân nguy kịch. Chỉ với một lát Phục Linh Thiên bệnh nhân nguy kịch ngậm một chút rồi nuốt có khả năng phục sức và làm bệnh nhân tỉnh. Ở Việt Nam nấm Phục Linh Thiên được tìm thấy tại Hoàng Liên Sơn và được phát hiện bởi “người rừng” Trần Ngọc Lâm – người mang trong mình căn bệnh ung thư phổi đã lâu.
7. Nấm mối
Nấm mối là loại nấm mọc trong tự nhiên, có tên khoa học là Termitomyces albuminosus. Nấm mối là loài nấm thuộc họ Lyophyllaceae, loài này từng được đặt tên là Collybia albuminosa. Nấm mối là nguồn thực phẩm thơm ngon, bổ dưỡng và có giá trị kinh tế cao.
Nấm mối thường xuất hiện ở nơi đất cao vì mối không thể làm ổ ở nơi đất quá ẩm ướt. Nấm mối màu trắng, gốc hơi ngả vàng. Loài nấm đặc biệt này thường mọc tự nhiên ở những nơi có thời tiết và môi trường thích hợp, đặc biệt như ở Bến Tre, Vĩnh Long và một số tỉnh Đông Nam Bộ.
Nấm mối là đặc sản quý hiếm, khó tìm và có giá trị dinh dưỡng và kinh tế cao nên có nhiều công trình khoa học nghiên cứu trồng loại nấm này nhưng vẫn chưa thành công. Loại nấm này ngày một hiếm hơn khi môi trường thiên nhiên ngày càng ô nhiễm, thuốc hóa học quá nhiều làm cho sản lượng nấm mối giảm đáng kể.
8. Nấm hải sản
Là một trong những loại nấm quý hiếm ở Việt Nam, nấm hải sản còn được gọi là nấm bạch huyết, có màu trắng và mùi vị như các loại hải sản. Chúng chứa nhiều khoáng chất, axit amin cùng nhiều loại dưỡng chất khác có tác dụng tăng cường trí nhớ, cải thiện hệ thống thần kinh, ngoài ra có khả năng tăng cường miễn dịch giúp ức chế và ngăn ngừa ung thư cùng nhiều loại bệnh khác. Nấm hải sản cũng có tác dụng chống lão hóa, tăng cường chức năng gan và rất tốt cho dạ dày.
9. Nấm trâm vàng
Nấm Trâm vàng là một loại nấm quý hiếm ở Việt Nam, thường xuất hiện vào cuối mùa thu, đầu mùa xuân, loại nấm trâm vàng này có hình dáng hơi nhỏ, thân dài giống như rau trâm vàng, ưa thích nhiệt độ thấp, thậm chí có thể sinh sống trong gió tuyết. Là một trong những loại nấm ăn ngon, được nổi danh từ rất lâu, nấm trâm vàng có mùi vị rất đặc trưng. Thịt nấm non, mềm, bên trong có chứa tới 8 loại axit amin có tác dụng phòng chống ung thư rất tốt.
10. Nấm mỡ gà
Là một loại nấm có giá trị dinh dưỡng cao, có thành phần hỗ trợ chữa các bệnh về gan, giúp người dùng tăng kháng thể chữa bệnh. Nấm mỡ gà giúp phòng chống các bệnh về mỡ máu, lưu thông khí huyết. Nấm thân mềm, có viền nấm cao và chóp nấm lõm xuống. Mũ nấm có màu vàng ươm bắt mắt, giống với màu mỡ gà. Nấm mỡ gà không phải là thuốc mà chỉ là thực phẩm. Loại nấm này hiện nay đang được nuôi trồng và phát triển thêm.
Như những loại nấm khác, nấm mỡ gà còn hỗ trợ phòng chữa các bệnh về gan, cụ thể như bệnh viêm gan hay xơ gan, hỗ trợ triều trị các bệnh ung thư. Nấm giúp tăng khả năng miễn dịch, củng cố lại các chức năng suy yếu trong cơ thể. Nấm mỡ gà là loại thực phẩm chứa nhiều chất xơ, loại thực phẩm vàng để chị em phụ nữ vừa giữ được vóc dáng lại giữ được sức khỏe.
Xem thêm: