Thảm họa núi lửa luôn là một trong những cơn giận dữ kinh hoàng nhất mà thiên nhiên trừng phạt con người. Có đến hàng nghìn núi lửa còn đang hoạt động trên thế giới mang trong mình lượng nham thạch khổng lồ sôi sục và thổi vào bầu trời những cột khói bụi mù kéo dài trên một vùng rộng lớn. Cùng 10Hay.com điểm lại 10 núi lửa đáng sợ nhất thế giới không ai dám đến gần.
1. Mauna Loa
Bang Hawaii của Mỹ được tạo nên bởi vô số những đảo núi lửa và đây cũng chính là nơi Mauna Loa, ngọn núi lửa lớn nhất thế giới tọa lạc. Mauna Loa nằm trên đảo Big Island, bang Hawaii. Bên cạnh danh hiệu “núi lửa lớn nhất thế giới”, địa danh này còn nổi tiếng với đỉnh núi cao gần 4.175 m.
Không chỉ vậy, Mauna Loa cũng là núi lửa hoạt động thường xuyên nhất thế giới. Kể từ năm 1843 tới nay nó đã phun trào tổng cộng 33 lần, trong đó lần cuối cùng xảy ra vào năm 1984. Với chiều dài 60 km và chiều rộng 48 km, Mauna Loa chiếm đến khoảng một nửa diện tích đảo Big Island. Tổng khối lượng của nó bằng khoảng 85% khối lượng của toàn bộ các hòn đảo tại Hawaii.
2. Nevado del Ruiz
Vụ phun trào của núi lửa Nevado del Ruiz tại Colombia vào ngày 13/11/1985 tương đối nhỏ với thiệt hại không đáng kể, với lượng tro phun ra chỉ bằng 3% so với núi lửa St. Helens vào năm 1980. Song, những dòng bùn mà núi lửa Nevado del Ruiz tạo ra khiến vụ phun trào này bỗng chốc nổi tiếng và trở thành thảm họa núi lửa giết chết nhiều người nhất thế kỷ 20. Đây cũng chính là vụ phun trào núi lửa có số lượng người chết đứng thứ tư trong lịch sử loài người.
Sau vụ nổ, những trận lũ quét cuốn trôi 1.500 người. Bùn xám từ miệng núi lửa lao thẳng xuống thành phố Armero gần đó với tốc độ xấp xỉ 40 km/h và mau chóng phủ kín toàn bộ thành phố. Tổng thiệt hại về vật chất được ước tính khoảng 1 tỷ USD – tương đương 20% tổng sản phẩm quốc dân của Colombia tính đến thời điểm đó.
3. Pelée
Tọa lạc trên hòn đảo Martinique ở biển Caribbe và có độ cao 1.463 m, Pelée bỗng dưng có một đợt phun trào dữ dội vào tháng 5/1902, giết chết gần 30.000 người tại thành phố cảng St. Pierre. Thảm họa này gây ám ảnh đến nỗi mà từ “pelean” – được dùng để mô tả loại bụi, khí và mây bụi của núi lửa Pelée – đã trở thành một thuật ngữ chuyên ngành về núi lửa.
Trước khi Pelée phun trào, rất nhiều người đã nhìn thấy hơi nước, bụi và những tia chớp phát ra trên miệng núi, song những dấu hiệu này đều bị phớt lờ và bỏ qua. Sau khi gần như toàn bộ St. Pierre bị hủy diệt, Pelée đã ngủ yên trong vòng vài tháng. Và chẳng bao lâu sau các nhà địa chất lại phát hiện một hồ dung nham ngầm dâng lên độ cao 300 m từ đáy miệng núi lửa. Lượng dung tram này đã trào ra ngoài miệng vào tháng 3/1903.
4. Krakatoa
Krakatoa là một hòn đảo núi lửa nằm giữa đảo Java và đảo Sumatra ở Indonesia. Vào năm 1883, một ngọn núi lửa trên đảo Krakatoa đột ngột tỉnh giấc với sức mạnh gấp 13.000 lần một quả bom nguyên tử. Thời điểm đó, âm thanh phun trào của khói cùng dung nham bay xa tới tận vài nghìn km, tới tận những hòn đảo nằm ở bờ biển phía đông châu Phi.
Vài trăm người sinh sống trên đảo Sumatra gần đó chết gần như ngay lập tức khi những đám tro đỏ rực đốt cháy toàn bộ nhà cửa. Những hoạt động của Krakatoa đã tạo nên những cơn siêu sóng thần cuốn hàng nghìn người dân ra biển. Khoảng 36.000 người thiệt mạng vì thảm họa này, và ngay sau đó hòn đảo Krakatoa chìm sâu xuống đáy đại dương.
Vào năm 1927 các nhà thám hiểm nhìn thấy một hòn đảo mới mọc lên tại vị trí của đảo Krakatoa. Người ta đặt tên cho hòn đảo này là Anak Krakatoa (nghĩa là con của Krakatoa). Hiện nay, giống như “cha” mình xưa kia, Anak Krakatoa vẫn ngày đêm phun dung nham vào bầu trời
5. Pinatubo
Năm 1991, ngọn núi lửa Pinatubo ở Philippines đã phun trào mang theo một lượng tro sulfuric khổng lồ giải phóng vào tầng bình lưu. Điều này đã khiến nhiệt độ toàn cầu giảm 0,55 độ C trong tận hai năm tiếp theo. Trước đó Pinatubo đã hoàn toàn không hoạt động trong 6 thế kỷ.
Vào năm 1990, một trận động đất mạnh ở cấp độ 7,8 độ Richter đã xảy ra cách núi lửa khoảng 100 km về phía đông bắc. Chính trận động đất này đã gây nên những vụ lở đất và khiến hơi nước bốc lên từ miệng núi lửa. Đó chính là cơn địa chấn tạo tiền đề cho sự bùng nổ của Pinatubo vào năm 1991. Tổng số người thiệt mạng lên đến khoảng 7.000 người. Song, do có nhiều nhà khoa học dự đoán được thời điểm hoạt động và nhờ công tác chuẩn bị kịp thời nên đã có 5.000 người đã lãnh nạn kịp thời.
Thế nhưng, dù sao thì đây cũng là vụ phun trào núi lửa gây nên một trong những cảnh tượng kinh hoàng nhất mà con người từng chứng kiến. Với cột tro cao vút lên tận tới 35 km phóng vào không trung, vụ phun trào của Pinatubo vào năm 1991 chính là vụ phun trào núi lửa lớn thứ hai trong thế kỷ 20.
6. Thera
Khoảng 3.500 năm trước, một thảm họa đã làm rung chuyển cả vùng Địa Trung Hải. Ngọn núi lửa nằm trên đảo Thera (mà sau này được đặt tên là đảo Santorini thuộc Hy Lạp) bỗng nhiên phun trào với sức mạnh khủng khiếp gấp 4-5 lần so với vụ phun trào năm 1883 của núi lửa Krakatoa, trạo ra một hố vô cùng lớn giữa đảo Aegean và đồng thời dẫn đến những đợt sóng khổng lồ trên đại dương.
Theo các nghiên cứu nhà khảo cổ cho thấy nền văn minh Minoan trên đảo Thera đã bị hủy diệt sau khi các đám tro bụi khổng lồ bao bọc toàn bộ thành phố cùng những đợt sóng thần đã nhấn chìm tàu biển và mọi của cải vật chất của họ. Vụ phun trào kinh thiên động địa này đã được tái hiện trong rất nhiều câu chuyện truyền thuyết tại khu vực Địa Trung Hải. Một trong số đó có câu chuyện mà người Ai Cập cổ thương kể cho nhau nghe về một đám bụi núi lửa khổng lồ khiến bầu trời phía tây tối sầm và phá hủy rất nhiều thành phố, đền đài. Thậm chí, rất nhiều học giả thời xưa còn cho rằng thảm họa núi lửa Thera chính là sự trừng phạt của Đức Chúa dành cho những lỗi lầm của loài người.
7. Tambora
Cấp độ 8 chính là mức tối đa dành cho những vụ phun trào núi lửa từng xảy ra trên thế giới. Vào năm 1815, núi lửa Tambora hoạt động với chỉ số ở cấp độ 7. Đợt phun trào này xảy ra trên đảo Sumbawa thuộc lãnh thổ Indonesia ngày nay, khiến cả một vùng biển trời chìm vào bóng tối. Đó chính là lần phun trào núi lửa mạnh nhất trong lịch sử hiện đại. Khi đó, có thể tưởng tượng rằng những dòng sông nham thạch nóng thoát ra khỏi miệng núi lửa cao chừng 4.000 m, ngay lập tức giết chết hơn 10.000 người. Ngọn núi đã phun ra một lượng tro, bụi, nham thạch và khí với tổng thể tích khoảng 50 tỷ mét khối. Bên cạnh đó, một lượng khí SO2 sulphur dioxide khổng lồ cũng bay vào khí quyển dẫn đến cái chết của vài chục nghìn người do tác động của dung nham, tro bụi, sóng thần, bệnh tật và đói.
Thảm họa Tambora còn gây ảnh hưởng kinh khủng đối với khí hậu trên toàn thế giới. Đám mây bụi từ miệng núi lửa Tambora đã khiến nhiệt độ toàn cầu giảm từ 0,4 tới 0,7 độ C. Trong một năm sau đó, rất nhiều khu vực châu Âu và Bắc Mỹ không hề có mùa hè. Sương băng lạnh giá đã khiến mùa màng tại Canada và vùng New England của Mỹ trở nên thất thu nặng nề. Toàn bộ châu Âu cũng khốn đốn vì sự suy giảm nhiệt độ này. Bản thân núi lửa Tambora đã co lại tới vài nghìn mét sau đợt phun trào, còn đỉnh của nó biến thành một hố lớn cho đến tận ngày hôm nay.
8. Eyjafjallajokull
Ngọn núi lửa có cái tên khó đọc này đã phun ra một đám mây bụi khổng lồ khiến Iceland ngập chìm trong bóng tối rồi tiếp tục lan sang khắp lục địa châu Âu khiến hàng loạt phi trường phải đóng cửa và vài trăm nghìn hành khách mắc kẹt suốt nhiều ngày. Trên khắp hành tinh, hàng triệu triệu người nguyền rủa Eyjafjallajokull song rất ít người có thê phát âm chính xác được cái tên của nó. Mặc dù sở hữu rất nhiều công nghệ hiện đại và tối tân, con người vẫn hoàn toàn bị bất lực khi phải đối mặt với tro núi lửa.
Ngọn núi lửa kỳ lạ này vẫn cứ tiếp tục phun cho đến tận ngày hôm nay à không hề có dấu hiệu muốn nghỉ ngơi.
9. St. Helen
Núi lửa St.Helen ở Mỹ đã ngủ yên từ hơn 120 năm trước sau đợt phun trào vào năm 1980. Trước đợt phun trào này, St.Helen đã rục rịch chuyển động trong lòng nó trong khoảng hai tháng. Vào lúc 8h32 sáng 18/5/1980, một trận động đất có cường độ 5,1 độ Richter đã gây nên một vụ nổ lớn ở sườn núi lửa St. Helen. Chính vụ nổ này đã khiến mặt phía bắc của núi sạt lở. Tro bụi nóng và dung nham từ đó phụt lên bất ngờ với tốc độ kinh hoàng ít nhất 480 km/h và nhanh chóng lan xa khoảng 24 km. Cùng lúc đó một cột khói hình nấm có chiều cao gần 26 km phóng vào không trung, phủ kín toàn bộ 3 bang gần đó.
Spokane, một thành phố cách núi lửa chừng 400 km về phía đông bắc đã hoàn toàn chìm trong bóng tối sau vụ việc này. Khi mưa rơi xuống, những người dân sinh sống ở bang Washington, Idaho và Montana còn nhìn thấy những giọt nước đen và bụi mịn. Có tổng cộng 57 người và vài nghìn động vật đã chết trong bụi vùi, và tổng diện tích những khu rừng bị hủy diệt lên đến 320 km2. Vào năm 1982, quốc hội Mỹ và Tổng thống Ronald Reagan đã quyết định thành lập Đài tưởng niệm núi lửa quốc gia St. Helen ở ngay tại khu vực núi lửa này.
10. Vesuvius
Vesuvius là tên của một ngọn núi lửa nhiều tầng nằm ở vịnh Naples ở phía nam Italy. Tổng số lần phun trào của nó lên đến hơn 30 lần kể từ ngày người ta phát hiện ra nó. Trong đó, lần phun trào khủng khiếp nhất xảy ra vào năm 79. Vào năm đó, tro bụi và dung nham phun ra khỏi miệng núi kéo dài trong rất nhiều ngày. Lượng tro phun ra từ Vesuvius đủ lớn để bao phủ toàn bộ hai thành phố Pompeii và Stabiae.
Nhiệt độ môi trường khi ấy lên tới 500 độ C. Kết hợp cùng sức ép của hơi nóng khủng khiếp đã khiến toàn bộ cơ quan nội tạng trong cơ thể con người ngừng hoạt động trong một khoảng thời gian chưa đầy một tích tắc. Dẫn đến những cái chết nhanh chóng của người dân sinh sống quanh đó mà cơ thể họ thậm chí còn không kịp có bất kì một phản xạ tự vệ hoặc tỏ ra đau đớn nào. Điều này được phát hiện ra sau khi các nhà nghiên cứu khám nghiệm hơn 80 bộ xương bị vùi trong tro bụi ở những ngôi mộ thuyền quanh chân núi Vesuvius. Không một ai biết chính xác tổng số người chết trong thảm họa năm 79, song các nhà khảo cổ cho rằng con số đó phải đạt tới trên 1.000 người. Đợt phun trào này cũng là nguyên nhân làm thay đổi dòng chảy của sông Sarno và khiến đáy biển nơi này bị nâng cao lên.